امنیت دارای ابعاد سیاسی، نظامی، اقتصادی، محیطی و اجتماعی است. اندیشمندان رئالیست سنتی بیشتر بر بعد نظامی امنیت تاكید داشتند. ولی تجربیات دوران جنگ سرد نشان داد كه اهمیت ابعاد دیگر امنیت ملی نه تنها كمتر از بعد نظامی نیست بلكه بر اساس شرایط زمانی دارای اهمیت بیشتری هم می گردند. با این وجود امنیت ملی عبارتست از وضعیتی که نظام قادر باشد اقتدار خود را به منظور استمرار ثبات نظام و پاسداری از ارزشهای بنیادین و منافع ملی در برابر تهدیدات داخلی و خارجی بر اساس درک واضح از توانائیها، امکانات و همکاریهای مشترک در جهت حفظ، رشد و اعتلای کشور وارزشهای آن به کار گیرد. در دین اسلام نیز امنیت و امنیت ملی دارای جایگاه ویژه ای است. این اهمیت از آیات وروایات متعدد استنباط می گردد. امنیت ملی ممكن است مورد تهدید واقع شود. تهدیدها ممكن است عینی یا ذهنی بوده و دارای جنبه داخلی و خارجی باشند. هر وضعیتی كه در كوتاه مدت یا بلند مدت بر كیفیت زندگی شهروندان یك سرزمین تاثیر نامطلوب و منفی داشته باشد تهدید محسوب می شود. وجود برخی شرایط تاریخی، سیاسی و اجتماعی موجود در خاورمیانه پیش از دهه 1980، زمینه را برای ظهور جریان های رادیكا لیستی و انقلابی فراهم كرد. تجلی این شرایط در كشورهایی كه از لحاظ فكری خاستگاه وهابی و سلفی به شمار می رفتند به ظهور اندیشه «سلفی رادیكال» انجامید. به دنبال اشغال نظامی افغانستان از سوی شوروی سابق، جنبش مقاومت برای آزادسازی افغانستان در این كشور شكل گرفت. كشورهای عربی با مقدس خواندن این جنگ، تبلیغات وسیعی را علیه دولت شوروی به راه انداختند و در همین ارتباط، كمكهای مالی و نظامی فراوانی را به چریكهای نظامی درگیر جنگ ارائه كردند. در این راستا، نیروهای متعصب و مذهبی زیادی از كشورهای مختلف عربی برای پیوستن به مجاهدین افغان و شركت در این دفاع مقدس راهی پاكستان شدند. اسامه بن لادن و عبدالله عزام با تاسیس مكتب الخدمه در آن زمان مقدمات جذب، آموزش و تجهیز این مبارزین را در پاكستان فراهم نمودند. در آن زمان، ایالات متحده آمریكا حمایت های وسیعی از مجاهدین می نمود. مكتب الخدمه در طول دوران مبارزه تحت حمایت كشورهای پاكستان، عربستان و آمریكا بود. پس از خروج شوروی از افغانستان عده ای از مجاهدین به كشورهای خود بازگشتند. اسامه بن لادن افراد باقی مانده را تحت عنوان القاعده سازماندهی نمود. اوایل دهه 1990 القاعده با توجه به فضای نا مساعد افغانستان و با دعوت حسن ترابی به سودان كوچ كرد. پس از قدرت یافتن طالبان در افغانستان در سال 1996 القاعده موقعیت مناسب را برای بازگشت به افغانستان بدست آورد. و به مدت پنج سال توانست ضمن تاسیس تعداد زیادی پایگاه، به آموزش نیروها و توسعه تشكیلاتی خود و نیز ساماندهی جهاد بین المللی بپردازد. با آغاز هزاره سوم و پیش آمدن حملات 11 سپتامبر، القاعده وارد مرحله سوم زندگی خود شد. حملات تروریستی 11 سپتامبر در داخل خاك امریكا مهم ترین اقدام گروه القاعد علیه امنیبت ملی آمریكا بود. این حادثه، كه بسیاری از معادلات سیاسی جهانی را بر هم زد، ایالات متحده را برآن داشت تا با بسیج متحدان خود تهاجم نظامی گسترده ای را علیه حكومت شبه نظامی طالبان- حامی اصلی شبكه القاعده- تدارك ببیند و خاك افغانستان را به تصرف خود درآورد. از آن پس، بسیاری از اعضای شبكه القاعده دستگیر یا مورد تعقیب جدی واقع شدند و پیوستگی و تمركز آن تا اندازه ای از بین رفت. و كشورهایی كه با آنها رابطه داشتند، به شدت تحت فشار دولت امریكا قرار گرفتند. پس از سقوط طالبان القاعده مجبور شد در استراتژی خود تغییراتی ایجاد كند.ساختار القاعده نیز از شكل تشكیلاتی به ساختار شبكه ای تغییر كرد و القاعده در سراسر دنیا پراكنده شد. این گروهها به صورت حوزه های مستقل و در راستای اهداف القاعده عمل می كنند. از طرفی یكی از موضوعات مرتبط با تاثیرات القاعده، اعتقادات این گروه است. به طوركلی نظام اعتقادی القاعده مبتنی بر ایدئولوژی سنی سلفی است كه ریشه های این ایدئولوژی را می توان در دیدگاه های متفكرین سنی همچون احمد بن حنبل، ابن تیمیه، محمد بن عبدالوهاب و سید قطب جستجو كرد. القاعده چند هدف كلی را دنبال می كند: سرنگونی رژیمهای كفرآمیز و دنباله رو آمریكا در منطقه – ایجاد خلافت اسلامی – نابودی آمریكا و نابودی اسرائیل.

    اقدامات القاعده به عنوان یك گروه مسلح افراط گرا دو تاثیر عمده بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران داشته است. اول به عنوان یك ایدئولوژی كه ریشه در سلفی گری و مذهب تسنن دارد در مقابله با نفوذ ایدئولوژی شیعه در منطقه شكل گرفته و همواره باعث ایجاد مشكلاتی برای جمهوری اسلامی ایرن شده است. بدیهی است آسیب‌پذیری‌های موجود در استان‌های مرزی در شرق و غرب کشور می‌تواند نفوذ عوامل القاعده را در جنبش‌های قومی گسترش بخشد. چرا که حمایت خارجی‌ها از این تحرکات در استان‌های شرقی تهدیدی جدی علیه امنیت داخلی و حاکمیت ملی ایران است. جنبش‌های جدایی‌طلب بلوچ به لحاظ پیوندهای مذهبی و قومی با طالبان و القاعده تهدیدی علیه امنیت مرزهای شرقی کشور محسوب می‌شوند. اسكان اقلیت های قومی مذهبی در مناطق همجوار مرز و عدم توجه دولت در گذشته به مسائل امنیتی، عمرانی، معیشتی و فرهنگی در این مناطق، باعث شكل گیری تفكرات و جنبش های جدایی طلب و در نتیجه گاهی ایجاد مشكلات امنیتی برای كشور شده است. البته در سالهای اخیر اقدامات قابل توجهی صورت گرفته كه امید است با تداوم این برنامه ها و آبادانی مناطق نزدیك به مرز شاهد تامین امنیت كامل كشور باشیم. به هر حال، نزدیكی این شبكه به مرزهای ایران یا نفوذ آن به داخل این مرزها می تواند تأثیر بسیار مخربی بر امنیت ملی ایران داشته باشد. بنابراین، از آنجا كه جامعه ما كثرت فرهنگی دارد و از ملتی چندفرقه ای تشكیل شده است و ساختار آن نیز بر فرهنگ و مكتب تشیع مبتنی است كه با تندروهای سنی مذهب هیچ گونه سنخیت و سازشی ندارد. ولی گروه های بومی و محلی مشابه گروه ریگی، الفرقان و منافقین، گزینه های مناسب و فرمان پذیری به شمار می روند كه می توانند القاعده ودیگر دشمنان ایران اسلامی را در رسیدن به اهداف مخرب خود یاری نمایند. اقدامات القاعده باعث شكل گیری فرضیه حمایت ایران از تروریسم از سوی سران قدرتهای استعماری از جمله امریكا شده و تهدیدهایی را برای ایران در پی داشته است. طراحی و اجرای حادثه 11 سپتامبر این فرصت را به غرب و خصوصا آمریکا داد تا با حضوری وسیع در منطقه، از توان تاثیرگذاری بیشتری برای دستیابی به اهداف خود برخوردار گردد و از امکان مناسبتری برای دخالت در تنظیم روابط کشورهای منطقه بهره ببرد. افزایش اقدامات تروریستی در محیط پیرامونی جمهوری اسلامی، و نفوذ تروریستها به داخل مرزها معظلات امنیتی فراوانی را برای كشور ایجاد می كند. خصوصا اینكه كشورهای همسایه شرقی كنترلی بر مرزهای خود با جمهوری اسلامی ندارند. به دلیل شرایط خاص سیاسی ایران، سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا و انگلستان با برقراری ارتباط با گروه‌های تروریستی محلی و سنی، سعی در ضربه‌ زدن به امنیت ملی ایران دارند. اقدامات تروریستی این گروه ها، ضمن ایجاد ناامنی در مناطق شرقی ایران،باعث تضعیف اتحاد ملی می شود. تضعیف اتحاد ملی، افزایش عملیات تروریستی، افزایش قاچاق مواد مخدر و سلاح، همسایه شدن با دشمن دیرینه، در برد اطلاعاتی و جاسوسی دشمن قرار گرفتن، صدمه به صنعت گردشگری و بورس، مخدوش شدن مولفه های ساختاری نظام و... ازجمله پیامدهای اقدامات القاعده بر امنیت ملی جمهوری اسلامی است. القاعده با گذشت حدود ده سال از حمله آمریكا و نیروهای ائتلاف همچنان فعال است وبه اقدامات تروریستی خود ادامه می دهد.        

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: